سرویس جهان مشرق - بی تردید همه چیز در عراق تحت الشعاع عملیات بزرگ آزادسازی شهر «موصل» از سیطره «داعش» موسوم به «قادمون یا نینوی» قرار دارد که روز بیست و ششم مهرماه گذشته مصادف با هفدهم ماه اکتبر سال گذشته میلادی با فرمان «حیدر العبادی»، نخست ‌وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق درحالی آغاز شد که العبادی تاکید کرد، نیروهایی که وارد شهر موصل خواهند شد منحصراً «نیروهای ارتش عراق و پلیس فدرال» خواهند بود.

 

عملیات آزادسازی موصل به عنوان پایگاه اصلی داعش در عراق برای قدرت‌ های منطقه‌ ای و بین المللی از اهمیت ویژه ‌ای برخوردار است، لذا ماه ها قبل از آغاز عملیات، همه این نیروها و قدرت ها – مانند ترکیه - تلاش کردند، در این عملیات ایفای نقش کنند. چون همه آنها از پیامدهای چنین عملیات مهمی آگاه بوده و نمی‌ توانستند، از آن غفلت  کنند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

 ـ موصل همانگونه که برای عراق اهمیت دارد، برای ترکیه و داعش هم دارای اهمیت حیاتی است. لذا انتظار می رود، به راحتی دست از موصل نکشند و در صورت موفقیت نیروهای عراقی احتمال می رود، این گروه و حامیان آن مانند ترکیه و عربستان برای ایجاد تزلزل امنیتی در این شهر و مناطق اطراف افزایش یابد.

 

 ـ موفقیت نیروهای عراقی در نبرد موصل و براساس اخبار منتشر شده مبنی بر کمک عربستان و آمریکا به عناصر داعش جهت خروج امن از موصل، در آینده باید شاهد تمرکز این گروه بر جبهه سوریه و احتمالا تشدید درگیری‌ ها در جبهه سوریه باشیم.

 

ـ پیروزی نیروهای عراقی در این عملیات بسیاری از معادلات سیاسی و اجتماعی عراق را متحول و این کشور را به یک قدرت منطقه ‌ای موثر مبدل خواهد کرد.

 

نبرد موصل در قالب آمار و ارقام
نبرد سرنوشت ساز آزادسازی موصل در حالی کلید خورد که تعداد ترویست های داعشی موجود در این شهر بیش از 5 هزار نفر برآورد شده بودند. از سوی دیگر، تعداد اهالی موصل که در آغاز عملیات موصل در این شهر حضور داشتند، یک میلیون و 300 هزار نفر تخمین زده شد که به موازات پیشروی نیروهای عراقی می بایست از مناطق درگیری به مناطق امن منتقل شوند.

شش تیم نظامی در نبرد آزادسازی موصل و روستاهای اطراف آن، به اضافه 65 هزار نیروی امنیتی در این نبرد مشارکت داشتند. این نیروها شامل 13 هنگ از نیروهای مبارزه با تروریسم و لشگر 9 زره پوش و لشکر 37 «البرامز» بودند که عملیات در محور جنوبی در سمت راست موصل را برعهده داشتند.

در محور جنوب شرقی نیز دو هنگ از نیروهای مبارزه با تروریسم و لشگر 15 و 16 ارتش عراق حضور داشتند. در نبردهای محور شرقی و شمالی نیز ده هزار نیرو شامل نیروهای پیشمرگه به اضافه نیروهای موسوم به نیروهای «بسیج مسیحی» و «بسیج الشبکی» مشارکت داشته و 24 هزار نیروی پلیس نینوی متشکل از نیروهای بسیج عشایری و نیروهای مردمی به عنوان نیروهای کمکی آماده ورود به میدان نبرد بودند.

محورهای نبرد موصل
نبرد آزادسازی موصل با تمرکز بر دو محور جنوبی و شرقی متمرکز آغاز شد، به این معنی که سمت راست شهر محور جنوبی و سمت چپ محور شرقی شمرده می شد و نیروی هوایی عراق و ائتلاف بین المللی علیه داعش این نبرد را پشتیبانی می کردند. مشاوران نظامی آمریکایی و فرانسوی به اضافه توپخانه سنگین این دو کشور نیز در این نبرد حضور داشتند.

پیشروی برق ‌آسا به سمت موصل
به این ترتیب، نیروهای ارتش عراق عملیات آزادسازی موصل را از پایگاه «القیاره»، و از محور جنوبی به سمت منطقه «الشوره» که یکی از مهمترین و اصلی ‌ترین خطوط دفاعی داعش در جنوب موصل به شمار می رفت، آغاز و در همان ساعات اول 5 روستای إبراهیم الخلیل، العدلة، کان حرامی، عباس رجب  و جدیدة، در محور الکویر در شرق موصل را آزاد کردند.

نیروهای پیشمرگه نیز از سه محور به مواضع داعش حمله کرده و موفق شدند، خود را به چهارراه شهرستان الحمدانیه برسانند آسمان آن در پی به آتش کشیدن چاه های نفتش توسط داعش سیاه شده بود.

آغاز عملیات موصل و دغدغه آمریکا و متحدان
هرچه از عملیات آزادسازی موصل سپری می شد، دستور کار واشنگتن و پاریس برای مرحله پس از آزادسازی موصل بیش از پیش رو می شد و سروصداهای منطقه ای با رویکرد طائفه ای به ویژه در آنکارا و پایتخت کشورهای عرب همپیمان آن در حوزه خلیج فارس با مضمون هشدار درباره ورود «نیروهای شبه نظامی طایفه ای به موصل» یعنی «الحشد الشعبی» بلندتر شنیده می شد.

در این بین ترکیه و عربستان با تکیه بر برخی شخصیت های محلی مزدور مانند «اثیل النجیفی» و «رافع العیساوی» توانسته بودند، طی سال های اخیر در استان های غربی عراق برای خود جای پایی دست و پا کنند و ائتلاف هایی تشکیل دهند و در بغداد این بیم مشاهده می شد، مبادا پس از آزادی موصل ریاض و آنکارا ایادی خود در این شهر را فعال کرده و تحرکات جدیدی آغاز کنند.

این درحالی است که آمریکا نشان می داد، قصد دارد، پس از آزادسازی موصل کنترل آن را به یک نیروی شبه نظامی موسوم به «الحشد الوطنی» به فرماندهی اثیل النجیفی، استاندار معزول نینوی و متحدانش در میان عشایر منطقه واگذار کند، وزیر خارجه آمریکا پیش تر هم به این طرح واشنگتن اشاره کرده بود.

 

به این چشم داشت ها باید مطالبات کُردها را هم افزود که به هر دستاویزی برای توسعه مناطق تحت سیطره اربیل متوسل می شدند و بار دیگر، اما به شکلی جدی تر ساز جدایی و استقلال از دولت مرکزی عراق را کوک کرده بودند.

اما نگرانی بغداد به مداخلات خارجی محدود نمی شد، بلکه در عرصه داخلی دولت العبادی با مشکلاتی جدی پس از آزادی موصل مواجه بوده و هست، از جمله اینکه عراق فاقد منابع و ظرفیت لازم برای بازسازی شهرها و روستاهایی است که از زمان آغاز درگیری ها با داعش در دو سال پیش تاکنون، ویران شده اند. همزمان، دولت عراق نیز به شدت شکننده شده و حتی در برخی از مناطق که تحت کنترل داعش نیست، هم نتوانسته به عنوان مرجع اصلی اقتدار دولتی جلوه گر شود.

استراتژی آزادسازی موصل، همچون استراتژی به کار گرفته شده برای دیگر مناطق، مبتنی بر پاکسازی مناطق مختلف از تروریست های داعش، برقراری کنترل بر مناطق آزاد شده و بازسازی شهرها و روستاها استوار است. اما چه کسی وظیفه بازسازی را بر عهده خواهد داشت؟ به جز بحث فقدان مناطق برای تأمین مالی، موضوع ضعف ارتش عراق نیز مطرح است که مشخص نیست، بتواند، کنترل خود را تمام و کمال بر سرزمین های آزادشده برقرار نماید.

از سوی دیگر، اگرچه گفته می شود قبایل سنی نقش اصلی را در آزادسازی موصل ایفا می کنند، اما این گروه ها نیز با رقابت ها و اختلافات درونی مواجه هستند و میان اهالی موصل مشروعیت چندانی ندارند.

فرانسه میزبان گفتگوهای بین المللی آینده موصل
دغدغه آمریکا و متحدان غربی و عربی اش درباره آینده موصل، پاریس را بر آن داشت تا میزبان نشستی بین المللی با هدف گفتگو درباره آینده موصل باشد، در حالی که از ایران جهت شرکت در آن دعوت نشده بود.

 

دستور العمل داعش
با آغاز نبرد بازپس ‌گیری موصل پس از گذشت بیش از دو سال از اشغال آن، سرکردگان داعش دستور العملی برای اعضای خود صادر کرده بودند، از جمله شعارنویسی روی دیوارها در ناسزاگویی به خلفای سه‌ گانه (ابوبکر،‌عمر و عثمان) که به اعتقاد آنها مجاز و به نفع مسلمانان است.

همچنین از داعشی ‌ها خواسته شده بود، «در مواضع خود ایستادگی کنند و اگر مجبور به عقب نشینی شدند، مواضع خود را آتش بزنند و با صبر و بردباری از دستورات خلیفه مسلمانان «ابوبکر البغدادی» تبعیت کنند و ضمن عمل به «دستورات شرعی و جهادی» مانع خروج خانواده‌ ها از منازل شوند.

داعش از عناصر بومی خود خواسته بود، به مهاجران – عناصر خارجی - کمک کنند و اختلافات را کنار بگذارند و ضمن هماهنگی با کمیته رسانه ‌ای خوراک تبلیغاتی و خبری شبکه ‌های ماهواره ‌ای و رسانه‌ های حامی را فراهم کنند.

رمزگشایی از چرایی استقرار داعش در غرب موصل
تمرکز داعش در محور غربی موصل از جمله موضوعات مورد توجه از زمان آغاز عملیات آزادسازی موصل بود که برای بسیاری سوال برانگیز شده بود، در این ارتباط مطبوعات عربی ضمن رمزگشایی این اقدام داعش، افشا کردند، این بخشی از تاکتیک آمریکا در عملیات موصل در قبال داعش است که به تاکتیک «صندوق باز» معروف شده و بر اساس آن موصل از سه محور محاصره شده و محور غربی آن به سمت مرزهای سوریه برای نجات تروریست ها باز باقی می ماند.

در حالی که آمریکا در نبردهای اخیرش علیه داعش به ویژه در منبج، الرمادی و فلوجه تاکتیک «دایره بسته» را پیش گرفته بود که بر اساس آن شهر از تمام محورها محاصره شده و گذرگاهی برای فرار عناصر داعش باز نمی گذاشت.

بنابراین تاکتیک صندوق باز چیزی جز خواست آمریکا برای خروج داعش از عراق نبود تا از آن به عنوان یک پیروزی در سطح رسانه ‌ای و انتخاباتی بهره برداری و القا کند که داعش درحال انتقال به سوریه است، جایی که واشنگتن قبلا زمینه استقرارش را فراهم کرده بود تا در زمان مناسب نقشه نابودی فرسایشی دشمنانش را پیاده کند و هدف نهایی آن اجرای نقشه «تکه تکه کردن میدان های عملیاتی» آمریکا نیست که هدف آن قطع ارتباط «داعش» در مناطق تحت اشغال و گشودن چندین جبهه هم زمان علیه این گروه است و تمرکز داعش در بخش غربی موصل، در مجاورت گذرگاهی که به سمت سوریه باز است، بیانگر تسلیم داعش مقابل نقشه آمریکاست.

بر این اساس کاروان های داعش از موصل راه سوریه را پیش گرفتند. اطلاعات موجود نشان می داد، یک ماه پیش از آغاز نبرد آزادسازی موصل حدود 2 هزار داعشی از جمله 600 سرکرده به همراه خانواده هایشان وارد سوریه شدند. چند روز پیش از نبرد موصل نیز بزرگ ترین کاروان داعش در قالب 25 خودرو و ده کامیون بزرگ موصل را به مقصد دیرالزور ترک کرد.

 

فرار 100 سرکرده داعش از موصل
طی روزهای بعد فرار دست‌کم 100 سرکرده داعش از موصل به سوریه نشان داد، طرح انتقال تروریست های داعشی از موصل به سوریه، به صورتی جدی و در راستای فرار از نبردها درحال اجراست.

تاکتیک داعش در موصل
نبرد آزادسازی موصل درحالی به قوت خود ادامه دارد که به نظر می ‌رسد، داعش برای رویارویی استراتژی مشخصی ندارد و تاکنون بیشتر به اقداماتی نظیر آتش زدن چاه‌ های نفت جنوب موصل و خودروهای بمبگذاری شده در جنوب و شرق این شهر متوسل شده که در نبردهای قبلی از آن استفاده می ‌کرد.

داعش همچنین تصاویری از استقرار نیروهایش در خیابان‌ های موصل منتشر کرده، بدون اینکه تجهیزات متوسط یا سنگین در اختیار داشته باشند. با این حال حملات انتحاری، همچنان مهم ترین ابزار دفاعی داعش است و از این طریق تلاش می کند، مانع پیشروی نیروهای عراقی شود. همچنین با حفر تونل ‌های متعدد در روستاها نه ‌تنها تلاش می ‌کند، خود را از تیررس حملات هوایی دور نگهدارد، بلکه عملیات انتحاری خود را از داخل تونل ها ادامه دهد.

بمب‌گذاری مسیرهای منتهی به موصل نیز ترفند دیگر داعش است که موجب کُندی عملیات در برخی محورها شده بود، به ویژه آنکه خنثی ‌سازی این بمب ‌ها توسط یگانم مهندسی ارتش بسیار وقت ‌گیر است.

برملاشدن جنایات‌ داعش در موصل
هم زمان با پیشروی نیروهای عراقی و آزادسازی و پاکسازی برخی روستاها، جنایات داعش در مناطق تحت اشغال برملا می ‌شود، از جمله اینکه ارتش عراق در روستای «حوت» یک زندان زیر زمینی داعش را کشف کرده بود.

استفاده از غیرنظامیان به ‌عنوان سپر انسانی
هم‌ زمان با نزدیک شدن نیروهای عراقی به موصل، سازمان ملل درباره تلاش داعش در استفاده از غیرنظامیان به‌ عنوان سپر انسانی هشدار داد. این سازمان اعلام کرد، گزارش‌ هایی دریافت کرده که نشان می دهد، داعش غیرنظامیان را در نزدیکی مواضع خود نگاه داشته تا از آنها به‌ عنوان مانع پیشروی نیروهای عراقی استفاده کند و این خطر وجود دارد که داعش نه ‌فقط از افراد آسیب ‌پذیر به‌ عنوان سپر انسانی استفاده کند، بلکه آنها را به قتل نیز برساند.

گزارش‌ ها نشان می دهد، داعش در هفته دوم عملیات موصل حدود 200 خانوار یکی از روستاهای اطراف موصل را به داخل شهر منتقل کرده، همچنین به 350 خانوار ساکن روستای نجفیه دستور داده، به موصل منتقل شوند. سازمان ملل نگران یک میلیون غیرنظامی ساکن موصل است که طی فرار هدف گرفته شده و فاجعه‌ ای انسانی رقم بزنند.

اعزام جاسوسان آمریکایی برای دسترسی به اطلاعات
روزنامه «نیویورک‌ تایمز» در گزارشی افشا کرد، پنتاگون ده ‌ها جاسوس را با هدف دستیابی به گنجینه‌ اطلاعات داعش در جریان عملیات آزادی موصل به عراق اعزام کرده است.

پنتاگون مدعی است، هدفش از دسترسی به این اطلاعات به ‌دست آوردن سرنخ‌ هایی از محل اختفای البغدادی، نقشه داعش برای حملات تروریستی احتمالی در اروپا و اطلاع از برنامه‌ های این گروه است.

اگرچه به نظر می ‌رسد، سرکردگان داعش اقدام به نابودی تمام اسناد، مدارک و پرونده‌ ها قبل از افتادن آنها به ‌دست نیروهای عراقی و جاسوسان امریکایی کنند. مرداد ماه گذشته گزارش ‌هایی منتشر شد که نشان می داد، داعش در حال جابجایی رایانه ‌ها، اسناد و مدارک خود از موصل به رقه و امحاء برخی دیگر است.

وحشت داعش از X قرمز
به موازات آغاز عملیات موصل خبرهایی درباره تشکیل گروه های مقاومت از داخل موصل منتشر شد، از خبرهای جالب در این زمینه این است که چندی پیش یک منبع محلی در استان نینوی اعلام کرد، گروه های مقاومت مردمی داخل موصل، تاکتیکی تازه برای مبارزه با داعش ابداع کرده و براساس آن اقدام به نشانه گذاری خانه های عناصر داعش با حرف «ایکس» انگلیسی به رنگ قرمز می کنند که وحشت بسیاری میان عناصر این گروه ایجاد کرده، به طوری که بسیاری از آنان را وادار به انتقال خانواده های خود به اماکن دیگر کرده اند.

به گفته این منبع، این جنگ روانی، دومین تاکتیکِ گروه های مقاومت مردمی داخل موصل است. پیش تر، مقاومت مردمی، برای اعلام موجودیت روی دیوارها حرف «م» به عنوان حرف اول مقاومت را روی درب خانه داعشی ها می نوشتند.

آغاز عملیات آزادسازی ساحل چپ
روز دهم آبان نیروهای عراقی عملیات گسترده آزادسازی ساحل چپ موصل را از سه محور آغاز کردند، در حالی که بنابر اعلام وزارت دفاع عراق از ابتدای عملیات آزادسازی موصل تا دهم آبان دست ‌کم 910 تروریست داعشی به هلاکت رسیدند.

وزارت دفاع عراق همچنین خاطر نشان کرد که جنگند‌ه‌ های این کشور از ابتدای عملیات آزادسازی موصل تا دهم آبان بیش از 40 بمب، 115 خودرو، 170 مرکز عملیات، و 18 توپ ضد تانک وابسته به داعش را منهدم کردند.

در این مدت همچنین نیروهای پیشمرگه 26 روستا را آزاد، تمام خطوط ارتباطی داعش در مناطق بعشیقه، بتنیا و ناوران را کنترل و راه امدادرسانی به داعش را قطع کنند.

افزون بر آن، نیروهای عراقی اعم از نیروهای ارتش، پلیس فدرال و بسیج مردمی نیز موفق شدند، صدها کیلومترمربع و ده ها روستا را از چنگ تروریست های داعشی آزاد کنند که سهم پلیس فدرال آزادسازی 61 روستا و 1400 کیلومتر مربع از استان نینوی و نیروهای الحشد الشعبی آزادسازی 280 کیلومتر مربع از مناطق قرار گرفته در محور غربی موصل بود.

ورود به شهر موصل
24 ساعت پس از اعلام شروع عملیات گسترده آزادسازی ساحل چپ موصل نیروهای مبارزه با تروریسم عراق موفق شدند، وارد اولین محله ‌های شرقی موصل شوند و روستاهای کوکجلی، بزوایه، محله السماح و ساختمان تلویزیون موصل را بعد از وارد ساختن تلفات سنگین به تروریست های داعشی آزاد کنند.

این در حالی است که نیروهای پلیس فدرال عراق نیز تمام خطوط اول دفاعی داعش در محور جنوبی شهر موصل را منهدم کردند. در محور غربی نیز نیروهای الحشد الشعبی 30 کیلومتر مربع دیگر از غرب موصل که روستاهای فرفره، امام حمزه، ام‌ سیجان، خبیرات، ام‌ العظام، الصیاد، ابو حجیره و الخوین را دربرمی گیرد، را آزاد کردند.

در این راستا، نیروهای الحشد الشعبی مهم ترین راه های ارتباطی تلعفر به المحلبیه و موصل و جاده ارتباطی تل عبطه – البعاج را به کنترل خود در آورده و به تقاطع راهبردی تل الزلط برسند و به این ترتیب، مهم ترین راه های ارتباطی داعش به سوریه را از سیطره این گروه خارج کنند.

زندان اصلی داعش در دست مردم
پانزدهم آبان ماه ساکنان غرب موصل زندان اصلی داعش در این بخش از شهر پس از درگیری و از پای درآوردن زندانبانان به کنترل خود درآوردند و 45 نفر از اهالی شهر که به اتهام‌ های مختلف توسط دادگاه شرع داعش به حبس محکوم شده بودند، را آزاد کردند.

سقوط آخرین پایگاه داعش در جنوب موصل
در ادامه عملیات نیروهای عراقی در روز پانزدهم آبان ماه، این نیروها وارد مرکز ناحیه حمام ‌العلیل شدند که آخرین نقطه تحت اشغال تروریست های داعشی در جنوب موصل شمرده می شد. نیروهای پلیس فدرال و تیپ نهم زرهی و تیپ 15 ارتش عراق در این عملیات روستاهای الزفتیه، طقطق، سنانیک، طیبه، طیبه الجدیده و دانشکده کشاورزی این ناحیه را نیز آزاد کرده و پرچم عراق را بر فراز ساختمان های آنها به اهتزاز در آوردند.

در محور شرقی نیز نیروهای پیشمرگه شهرک راهبردی «بعشیقه» را آزاد کردند. این درحالی است که در پی حمله داعش به شهر کُردنشین کرکوک مقام‌ های کُرد منازل صدها عرب ساکن این شهر را تخریب و با مصادره کارت شناسایی‌، آنها را آواره کردند.

یکی از ساکنان عرب کرکوک که دارای 10 فرزند است، تصریح کرد که تنها چهار روز بعد از حمله داعش به این شهر، سربازان کُرد به همراه بلدوزر به محل سکونتش حمله و پس از تخریب خانه‌ ها، آنان را آواره کردند.

هم ‌زمان با آغاز عملیات موصل توسط نیروهای عرب و کُرد، داعش برای جلوگیری از پیشروی این نیروها، به شهر کرکوک حمله کرد که در پی آن 46 نظامی و غیر نظامی کشته شدند.

در مقابل نیروهای کُرد در این شهر بیش از 250 خانوار عرب را از محل سکونت خود آواره کردند. سازمان عفو بین الملل خشونت نیروهای کُرد علیه عرب‌ ها را اقدامی غیر قانونی و جنایت جنگی توصیف کرد.

تلفات آمریکا در نبرد موصل
یک منبع نظامی - دیپلماتیک روسی اعلام کرد که تلفات آمریکا از ابتدای عملیات آزادسازی موصل تا هجدهم آبان ماه گذشته بالغ بر 16 کشته و 27 زخمی بوده و بیشتر نظامیان آمریکایی در پی انفجار بمب و حملات خمپاره‌ ای و توپخانه ‌ای داعش کشته شده ‌اند.

این منبع با بیان اینکه تعدادی از نظامیان آمریکایی به دلیل هماهنگی ضعیف بین نیروی هوایی این کشور و نیروهای ویژه جان خود را از دست داده‌اند، گفت: دو تن از نیروهای ویژه آمریکا در پی حملات جنگنده‌ های این کشور در حومه موصل کشته شده‌ اند. پیش تر سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز در سخنانی تاکید کرده بود، ائتلاف بین ‌المللی از ابتدای عملیات موصل تاکنون هیچ پیشرفتی کسب نکرده و جنگنده های آنها اغلب مناطق غیرنظامی و مسکونی را هدف قرار می دهند.

 

اذعان به استفاده داعش از گازهای شیمیایی
«مسرور بارزانی»، رئیس کمیته امنیتی منطقه کردستان در سخنانی اذعان کرد، داعش در جریان عملیات موصل از هواپیماهای بدون سرنشین حامل مواد منفجره و در حملات توپخانه‌ ای خود از بمب های حاوی گاز کلر و خردل استفاده کرده است.

بارزانی تصریح کرده بود، حتی اگر داعش از پایگاه اصلی خود در موصل اخراج شود، این امر برای سرکوب نهایی این گروه کافی نخواهد بود و ایدئولوژی افراطی آن گسترش خواهد یافت. وی مبارزه با داعش را نبردی طولانی نه از بُعد نظامی، بلکه از لحاظ اقتصادی و اعتقادی توصیف کرده بود.

گشودن محور جدید
در ادامه عملیات موصل روز بیست و پنجم آبان ماه ارتش عراق با ارسال تجهیزات و نیروهای نظامی بیشتر به شمال موصل، از بازگشایی جبهه جدید در عمق پایگاه داعش خبر داد و در اولین گام منطقه «عویزه» در این محور را آزاد کردند.

 

آزادی فرودگاه تلعفر
نیروهای الحشد الشعبی روز بیست و ششم آبان ماه فرودگاه نظامی تلعفر، در 9 کیلومتری مرکز شهر تلعفر، در غرب موصل را به‌ طور کامل آزاد کردند. مأموریت آزادسازی شهر تلعفر، در 65 کیلومتری غرب موصل به نیروهای الجیش الشعبی واگذار شده است.

این شهر پایگاه مهم داعش و راهی برای عبور تروریست ‌ها از سوریه به موصل و بالعکس است و از این مسیر همه کمک‌ های لجستیک برای داعش فرستاده می‌ شود.

نیروهای الحشد الشعبی یک فروند پهپاد درحال پرواز داعش بر فراز فرودگاه تلعفر را نیز ساقط کردند. این پهپاد مجهز به دوربین تصویر برداری بود که داعش برای شناسایی موقعیت های نظامی از آن استفاده می کرد.

فرودگاه تلعفر نقطه آغاز حرکت نیروهای الحشد الشعبی برای آزادسازی مرکز شهرستان تلعفر و قطع آخرین خطوط امدادرسانی به داعش بین این شهرستان و موصل به شمار می ‌رود.

در ادامه عملیات الحشد الشعبی در محور تلعفر این نیروها مرحله چهارم عملیات در محور غربی موصل را آغاز کرده و موفق شدند، جاده تلعفر ـ سنجار را آزاد و به این طریق ارتباط موصل با دیگر شهرهای عراق را به صورت کامل قطع کنند و به نیروهای پیشمرگه در منطقه سینو برسند.

آزادسازی و پاکسازی کامل محور جنوبی
روز بیست و نهم آبان ماه پلیس فدرال عراق با انتشار بیانیه‌ ای از آزادسازی و پاکسازی کامل محور جنوبی موصل، با مساحتی بالغ بر 1850 کیلومتر مربع و پیشروی تا حوالی شهر موصل خبر داد.

در جریان آزادسازی محور جنوبی موصل نیروهای پلیس فدرال عراق با از پای درآوردن 951 داعشی و انهدام 269 خودرو بمبگذاری شده، 10 هزار و 815 خانوار و 11 هزار و 168 شهروند عراقی را از چنگ داعش آزاد کرده و آنها را در مناطق امن اسکان داده و اقدام به بازگشایی مدارس، مراکز پلیس و راه ‌اندازی تاسیسات آب و برق در مناطق آزاد شده نمودند.

آغاز عملیات آزادسازی موصل از محور غربی
در سی و هفتمین روز از عملیات «قادمون یا نینوی» عملیات آزادسازی موصل از محور غربی توسط نیروهای الحشد الشعبی آغاز شد. این در حالی است که طی 37 روز گذشته شمار کشته های داعش 1700 نفر و تعداد خودروهای منهدم شده 650 دستگاه خودرو اعلام گردید.

در جبهه شرقی نیز نیروهای لشکر نهم زرهی ارتش عراق روستاهای السلامیه ــ الحمیره، واقع در شمال منطقه نمرود را آزاد کردند و عملیات در محور جنوب شرقی نیز با پیشروی به ‌سمت ناحیه الوحده و فلسطین ادامه یافت.

همچنین در دو محور شرقی و شمالی شرقی موصل هم نیروهای مبارزه با تروریسم موفق شدند، ناحیه العلماء و المحاربین را آزاد کنند و پاکسازی محله‌های القادسیه، البکر و التحریر ادامه داشت و محله عدن کاملا به کنترل این نیروها درآمد.

آزادی منطقه «سهل نینوی»
هشتم آذرماه فرماندهی عملیات آزادسازی موصل اعلام کرد، منطقه سهل نینوی به صورت کامل آزاد شده است. این منطقه در شمال و غرب شهر موصل قرار دارد و از سه استان الحمدانیه، الشیخان و تلکیف تشکیل شده و موطن تاریخی مسیحیان عراق به شمار می آید و همچنان مسیحیان، ایزیدی ‌ها، ترکمان ها و عرب‌ ها در آن سکونت دارند.

بحران آب در موصل
در پی سنگر گرفتن عناصر داعش در بخش‌ هایی از موصل و مختل شدن مسیر انتقال آب، نیم میلیون نفر از غیرنظامیان ساکن این شهر با کمبود آب آشامیدنی روبه ‌رو شدند. بنابر اعلام یونیسف غیرنظامیان محاصره شده در موصل با کمبود شدید مواد غذایی و برق روبه ‌رو بوده و آب آشامیدنی آنها رو به پایان است و بازتاب این شرایط بر کودکان، زنان و خانواده ‌ها فاجعه ‌بار است، به خصوص که در بخش ‌های تحت اشغال داعش در موصل آب کاملا قطع شده و ساکنان این مناطق مجبور به نوشیدن آب ‌های آلوده خواهند شد.

پایان مرحله پنجم از عملیات موصل
با آزادسازی تپه راهبردی تل عبطه نیروهای الحشد الشعبی از پایان پنجمین مرحله عملیات آزادسازی محور غربی موصل خبر داد. در این مرحله نیروهای بسیج مردمی عراق 31 محله موصل را از سیطره داعش آزاد کردند. تا دهم آذر ماه حدود 14 هزار کیلومتر از اراضی تحت اشغال داعش به دست نیروهای عراقی آزاد شده که سهم الحشد الشعبی حدود ۴۵۰۰ کیلومتر است و نشان می دهد، این نیرو بیشترین نقش را در آزادسازی موصل داشته است.

سقوط مقر فرماندهی داعش در ساحل چپ موصل
در دهمین روز از آغاز مرحله دوم عملیات موصل با هدف پاکسازی ساحل چپ این شهر نیروهای عراقی موفق شدند، مقر فرماندهی، مرکز مخابرات و دو زندان داعش در ساحل چپ موصل و مقر عملیات داعش موسوم به «المجاهدین الشیشان»، در جنوب شهر موصل را به کنترل خود درآورند.

آزادسازی دانشگاه موصل و محور شرقی
بیست و پنجم دی ماه نیروهای سازمان مبارزه با تروریسم عراق بعد از درگیری شدید با عناصر تروریستی داعش دانشگاه موصل را به‌ طور کامل آزاد کردند. در ادامه این نیروها موفق شدند، مهمترین ساختمان ‌های دولتی در شهر موصل را نیز آزاد کنند.

در پی آن نیروهای عراقی موفق شدند، ساحل سمت چپ موصل را به صورت کامل آزاد کنند. در جریان آزادسازی ساحل چپ موصل، سازمان اطلاعات پلیس فدرال، یک مرکز امنیتی متعلق به داعش در مرکز محله دومیز حاوی مستندات امنیتی مهم داعش شامل اسامی، آدرس و القاب عناصر وابسته به این گروه، آدرس مراکز آموزشی داعش و شعبه ویژه هفته نامه موسوم به «النبأ» از  داعش در این مرکز کتاب‌ هایی کشف شد که برای شستشوی مغزی کودکان و تقویت غریزه قتل، جنایت، و ذبح، از آنها استفاده می کرد.

از سویی، نیروهای مبارزه با تروریسم عراق 9 بشکه حاوی مواد شیمیایی و سوخت راکت و مواد منفجره را در آزمایشگاه های دانشکده علوم دانشگاه موصل و 20 کارگاه بمبگذاری در خودروها و ساخت مواد منفجره و شبکه ‌ای از تونل‌ ها را کشف کردند که دانشگاه موصل را به محله‌های مجاور متصل می‌کرد.

بازگشت زندگی به شرق موصل
با آزادی بخش شرقی موصل حدود 4000 آواره به منازل خود بازگشته و با بالا رفتن کرکره مغازه‌ ها و بازگشتن زنان و مردان به خیابان ‌ها، اوضاع در این بخش در حال تبدیل شدن به حالت عادی و طبیعی است، به ویژه آنکه طی عملیات 97 روزه اخیر، زیرساخت‌ های شهر تقریباً سالم مانده، لذا ساکنان بخش شرقی موصل مشکل حادی ندارند. طبق گزارش‌ ها مدارس، دانشگاه‌ ها، مراکز پلیس، نانوایی ‌ها و حتی آرایشگاه‌ ها فعالیت خود را از سر گرفته‌ اند.

وزارت آوارگان عراق شمار کل آوارگان استان نینوا را 78 هزار تن اعلام کرده که حدود 4000 نفر به خانه ‌های خود در شرق موصل باز گشته ‌اند. هم زمان با تکاپو برای عادی‌سازی شرایط در شرق موصل نیروهای مسلح نیز طرح‌ های جدیدی را برای آزادسازی بخش غربی موصل، در دست اجرا دارند.

ارتش برای اینکه داعش را از چند محور تحت فشار قرار دهد، پل‌ های شناوری را در دست ساخت دارد و می‌ خواهد این پل‌ ها را روی رودخانه «دجله» قرار دهد. دجله از وسط موصل می‌ گذرد و این شهر را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده است. پیش از این جنگنده‌های ائتلاف تحت رهبری آمریکا، پنج پل اصلی روی دجله در موصل را به بهانه قطع امدادرسانی به داعش بمباران کرده ‌اند.

آغاز عملیات آزادی روستاهای اطراف تلعفر
در جدیدترین تحولات میدانی عراق نیز نیروهای الحشد الشعبی از سیزدهم بهمن ماه عملیات آزادسازی روستاهای بین تلعفر و سنجار (شنگال) را آغاز کردند. این عملیات از منطقه عین الحصان شمالی در غرب تلعفر به سمت منطقه عین طلاوی پیش می‌ رود تا روستاهای واقع در مسیر شمالی بین تلعفر تا سنجار آزاد شود.

شهر «تلعفر» از تقریبا یک ماه پیش در محاصره نیروهای الحشد الشعبی قرار گرفته است، اما داعش تلاش دارد، حلقه محاصره را شکسته و به شهر نفوذ کنند.